ABD Başkanı Trump’ın kafasında bir ‘Filistin Plânı’ var ama planın içeriği henüz daha belli değil.
Trump, Ortadoğu’ya sözde barış getireceğini savunduğu bu plânın yürütülmesi için danışmanı ve damadı Jared Kushner ile Jason Greenblatt’ı yetkilendirmişti. “Ortadoğu Barış Heyeti” olarak anılan heyette Trump’ın İsrail Büyükelçisi David Friedman da yer alıyor. Bu üç isim, Trump yönetimine katılmadan önce, işgal altındaki Filistin topraklarında yasadışı yerleşim politikalarını destekleyen Amerikalı Yahudiler arasında yer alıyorlardı.
Trump yönetiminin ABD Büyükelçiliğinin Tel Aviv’den Kudüs’e taşınması başta olmak üzere İsrail yanlısı politikaları Filistin yönetimiyle temasın kopmasından başka bir amaca hizmet etmedi. Trump, Filistinlilerin içinde yer almadığı aktörlerle iş birliği yaparak Ortadoğu’ya barış getireceği zehabına kapılmış durumda. Bu aktörler, Suudi Arabistan’ın Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed ile Mısır diktatörü General Abdulfettah es-Sisi. Trump, damadı Kushner’in her iki prensle geliştirdiği netameli ilişkilere fazlasıyla bel bağlamış görünüyor. Trump bu üç aktör ile işbirliği sayesinde Filistinlilerin adil olmayan bir anlaşmaya boyun eğeceklerini zannediyor.
Trump ‘Filistin Plânı’nı açıklamak için en uygun zamanı bekliyor ama bu ‘uygun zaman’ bir türlü gelmek bilmiyor. Plânın 2018 sonbaharında açıklanması bekleniyordu, ancak Cemal Kaşıkçı’nın Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda katledilmesi zamanlamayı değiştirdi. Cinayetin arkasındaki ismin Suudi Prensi Muhammed bin Selman olduğuna dair şüphelerin yoğunluk kazanması plânın açıklanmasını sekteye uğrattı. Trump yönetimi, ‘CIA Raporu’nda bile azmettirici olarak gösterilen Prens’i suyun üstünde tutmak için çaba harcıyor. İsrail, Hıristiyan-Siyonist Evanjelistler, İsrail Lobisi, Neocon’lar, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, hepsi birden, Muhammed bin Selman’ın arkasına dizildiler. ABD’li Evanjeliklerden teşkil edilen bir heyet ise Prens’i ziyaret ederek desteklerini bildirdiler. Bu görüşmede Prens, Filistin Plânıyla ilgili düşüncelerini de anlatmış ama kamuoyuyla paylaşılmamasını rica etmiş.
İsrail ve ABD medyasına sızan bilgilere göre, Trump yönetimi bu hafta içinde Filistin Plânı’nın açıklanmasıyla ilgili bir sunum üzerinde çalışacak. Trump, Beyaz Saray’da Ulusal Güvenlik ve Dış Politika danışmanlarıyla bir araya gelerek plânın ayrıntılarını konuşacak. Toplantıda Jared Kushner, Jason Greenblatt ve David Friedman’ın yanı sıra Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ile Dış İşleri Bakanı Mike Pompeo da yer alacak imiş. Bolton ve Pompeo’nun da İsrail’in ABD’deki en sıkı müttefikleri arasında yer aldıklarını hatırlatalım.
“İsrail Evimiz” partisinin lideri Avigdor Liberman’ın Savunma Bakanlığı’ndan istifası, Trump’ın Filistin Plânı’nın açıklanmasıyla ilgili zamanlamasını olumsuz etkiledi. Liberman, partisinin koalisyondan çekileceğini ilân etmekle kalmadı, erken seçim çağrısı da yaptı. Liberman’ın istifasıyla İsrail’de başgösteren kriz, Trump’ın Filistin Plânını açıklamasını bir kez daha geciktirebilir. Ancak bu durumda bir başka aktörün devreye girme ihtimali var: Fransa Cumhurbaşkanı Macron kendi ‘Ortadoğu Barış Plânı’nı önermeye hazırlanıyor imiş.
Aslında Netanyahu, Filistinlileri tatmin edecek hiçbir çözüme yanaşmıyor. Trump sayesinde Netanyahu, şimdiye kadar hiçbir İsrail hükümetinin elde edemediği kazanımlara sahip oldu. “Yahudi Ulus Devlet Yasası”nın çıkarılması Netanyahu’nun Filistinlileri Filistin’de parya haline getirmeyi amaçladığını açıkça ortaya koyuyor. Trump’ın Filistinliler için ne istediğiyse belli değil. 2020’de Başkanlık için koşmaya hazırlanan Trump’ın “İsrail Lobisi”ne ihtiyacı var. Trump kabinesinin en İsrail yanlısı Amerikan kabinesi olduğunu unutmamak gerekiyor.
Abdullah Muradoğlu
Discussion about this post